မပြောမပြီး မတီးမမြည်မို့ ပြောရပါဦးမယ်။
ဆရာမရဲ့သူငယ်ချင်းအရင်းခေါက်ခေါက်ကြီးအကြောင်းပါ။ အသက်ကဖြင့် ၃၀ စွန်းစွန်း လူကလည်း ၀ိတ်မများဘူးနော်။ ပုံမှန် ၁၄၀ လောက်နဲ့ အရပ်ခပ်ရှည်ရှည်ပဲ။ အလုပ်ကတော့ ရုံးထိုင်ဆရာ၀န်အလုပ်ပေါ့။ သူ့ကိုယ်သူ ကျန်းမာတယ်ပဲထင်တာ။
ဒါနဲ့ အလုပ်က ကျန်းမာရေးအာမခံပါတော့ medical checkup လုပ်ရပါရောလား။ လားလား အဲဒီတော့မှ သွေးတွင်း ကိုလက်စထရော မတရားများနေတာ တွေ့ရော။ ၅၀၀ ကျော်ပါတဲ့။ အမှန်ဆို ၂၀၀ အောက်ပဲဖြစ်ရမှာကိုနော်။
သွေးတိုးနေလို့လည်း ပြန်နားပြီးတိုင်းရသေး။ ပြန်တိုင်းတော့ အပေါ်သွေး ၁၄၀ ဆိုတော့ နောက် ၃ လမှ ပြန်လာ စောင့်ကြည့်မယ်ပေါ့။ ကိုလက်စထရောကိုလည်း အစားအစာဆင်ခြင်၊ lifestyle ပြင်ပါပေါ့ ဆိုပြီး ပြောလိုက်တော့ ဆေးစစ်ပြီးအပြန် စိတ်ညစ်ပြီး ရင်လာဖွင့်ရှာတယ်။
သူ့အကြောင်းပြောပြတော့မှ နားချရတယ်… ဟယ် နင်က တုတ်ထိုးတွေစားတာကိုး တအားလို့ (သူ့အကြိုက်ဆုံးပါတဲ့) တုတ်ထိုးဆိုတဲ့အမျိုးက ကလီစာမှ ကောင်းတယ်မို့လား။ ဒီတော့ အသည်းအမြစ်တွေဆိုတာ ကိုလက်စထရောတွေ တအားများမှများ။ နောက်ပြီး ပြည့်၀ဆီ တိရစ္ဆာန်အဆီတွေများတော့ သွေးတိုးတာ metabolic syndrome ဖြစ်လွယ်တာတွေ ဖြစ်စေတာပေါ့။ နောက်ပြီး ဘာစားသေးလဲဆိုတော့ မူကထတဲ့ (မူကထဆိုတာ လွယ်လွယ်ပြောရရင် ၀က်သားကင်နဲ့ ၀က်သားဟော့ပေါ့လိုမျိုးဟာပေါ့) အလုပ်ကပြန်တိုင်း ရက်တော်တော်များများ စားမိတယ်တဲ့။
ဒီတော့မှ ဆေးကျောင်းတုန်းက စာလေးတွေနဲ့ ဆွယ်ရင်း အသည်းက ကိုလက်စထရော ထုတ်တယ်ဆိုတာလည်း ထုတ်တာပေါ့ (ထုတ်နုတ်ခြေဖျက်ပေးခြင်းကို ဆိုလိုသည်) ဒီအတွက် ဆေးပေးကြတာပေါ့ (Statin ဆိုတဲ့ ဆေးပေါ့.. Atovastatin လို မျိုးပါ) နောက်ပြီး အစားသောက်ရယ် လူနေမှုရယ်ကလည်း သိပ်အရေးပါတာ။ အသည်းက ထုတ်နုတ်ခြေဖျက်ပေးလိုက်တာကတစ်ပိုင်း ကိုယ်ခန္ဓာထဲ သွေးထဲကို အစားအသောက်ကနေ ၀င်တာလည်းတစ်ပိုင်းမို့ အရေးပါတယ်လေ။ ဆင်ခြင်ကြည့်ပါဆို ချော့ပြောလိုက်တော့ ကိုယ်တော်ချောက လိုက်နာရှာတယ်။
နောက် ၃ လနေလို့ ပြန်စစ်တော့ ၁၀၀ ကျော်နဲ့ ပုံမှန် ပမာဏထဲ ၀င်သွားပါတယ်။
ဒီတော့ ပြောချင်တာက ဆရာ၀န်လည်း ကိုလက်စထရော တက်မှာပဲ။ ဆင်ခြင်ရမှာပဲ။ အသက်ငယ်သေးတယ် မဖြစ်လောက်သေးဘူးလို့လည်း မတွက်လိုက်လေနဲ့လို့။
နောက်ပြီး ဒီဖြစ်ရပ်မှန်ထဲက လူနာဆရာ၀န်ပေါ့လေ သူ ဘာတွေဆင်ခြင်လိုက်လို့ ၃ လနဲ့ ပြန်ကောင်းသွားလည်းဆိုတာလေးလည်း ထုတ်နုတ်ပြောပြပါရစေ။
…
…
၁။ ကိုလက်စထရောဆိုတာ အစားအစာကနေ သွေးထဲကိုရောက်ပြီး နှလုံးသွေးကြောကျဥ်း ဖြစ်စေတာပေါ့။ သူ့ကိုလျှော့ချဖို့ ဘာတွေဆင်ခြင်ရမလည်းဆိုတော့ အလွယ်မှတ်ချင်ရင် တိရစ္ဆာန်အဆီပါ။ ပြည့်၀အဆီတွေပေါ့။ ဒီတော့ အဆီများတဲ့အသား (၀က်ဂုတ်သား၊နံရိုးသား၊ အမဲတို့ ဆိတ်တို့လည်း ထိုနည်းလည်းကောင်း) ကို တတ်နိုင်သလောက် လျှော့စားပါ။ ၀က်ဆီ၊ အမဲဆီ ရှောင်ရပါမယ်။ တစ်ပတ်မှာ ၃ ကြိမ်လောက်ထက် ပိုမစားတာကနေ တစ်လမှာ ၃/၄ ကြိမ်လောက်ထိ ဖြည်းဖြည်းလျှော့သွားတာမျိုး လုပ်ပါ။ လူနာတော်တော်များများမှာ လက်တွေ့ပါ။ ဒါက အသိသာဆုံးအချက်ပါ။
.
၂။ နာမည်ကြီးဇာတ်လိုက် ကြက်ဥအနှစ်ကရော 🤔
သွေးတွင်းကိုလက်စထရော တက်နေသူကတော့ တစ်ပတ်ကို ၃ ကြိမ်ထက်ပိုမစားရင် ရပါတယ်။ သွေးတွင်းကိုလက်စထရောတော့ မတက်နေဘူး သို့သော် ကာကွယ်ချင်တယ်ဆိုရင် တစ်နေ့တစ်လုံးပမာဏက ဘေးကင်းစိတ်ချရပါတယ်။
.
၃။ ကလီစာများ… ဒါကတော့ သွေးတွင်းများပြီဆို ရှောင်ပါ။ နိုးပါ။ မတက်သေးဘူးဆိုရင်တော့ တစ်ခါတစ်ရံစားတာမျိုးက ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် တုတ်ထိုးကြိုက်တတ်သူဆို ဆိုင်ရှေ့ကမဖြတ်ပါနဲ့ (အထိရောက်ဆုံးနည်းလမ်း)။ ဘာလို့ ဆိုင်ကိုရှောင်လို့ ပြောလည်းဆိုတော့ ဆိုင်ဆိုတာကျ အဆီဖတ်တွေ တကူးတကမဖယ်ဘဲ ဟင်းရည်ကို အမဲဆီ ၀က်ဆီများများနဲ့ပဲ ချက်တာပါ။ နောက်ပြီး အသည်းအမြစ်တွေ စားဖြစ်မယ်ဆို အဆီနည်းတဲ့အပိုင်းစားပါ။ နှလုံးတို့ ကျောက်ကပ်တို့လိုပေါ့။ အသားဆီတွေ တတ်နိုင်သလောက် မပါအောင်ချက်မယ်ဆိုရင်တော့ စားလို့ရပါတယ်။ နေ့တိုင်းတော့ မဟုတ်ဘူးနော်။
.
၄။ ပင်လယ်စာတွေက ကိုလက်စထရောများပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နေ့တိုင်းစားနေတာမဟုတ်ရင် ရပါတယ်။ ဘာလို့ဆို သူက ပြည့်၀ဆီနည်းတဲ့အတွက် ကိုလက်စထရောများသော်ငြား ကျန်းမာရေးဆိုးကျိုးက အသားအနီတွေ (ဝက်၊ အမဲသား၊ ဆိတ်သား) တို့လို မဆိုးပါဘူး။ ဒီတော့ စားဖြစ်မယ်ဆို ရံဖန်ရံခါစားလို့ရပါတယ်။ ပုဇွန်နဲ့ ရေဘ၀ဲလို ကိုလက်စထရောများတာဆို စတီးဇွန်း ၆ ဇွန်းမကျော်တဲ့ပမာဏထိ စားလို့ရပါတယ်။ တစ်နေ့ကိုနော်။ နေ့တိုင်းတော့ မဟုတ်ပါ။ ရေချိုငါးတွေကတော့ စားလို့ရပါတယ်။
.
၅။ ထောပတ်များတာ၊ အဆီအအိမ့်များတာတွေလည်း လျှော့စားပေးပါ။ နွားနို့ဆို ဖြစ်နိုင်ရင် အဆီလျှော့နွားနို့ သောက်ပါ။ ပြည့်၀ဆီနဲ့လုပ်ရတဲ့ bakery မုန့်တွေလည်း လျှော့စားပါ။
.
၆။ Ready made အသားများ၊ အသားချောင်း၊ အသားလုံး၊ ၀က်အူချောင်း စတာတွေလည်း နိုးပါ။ သွေးတွင်းကိုလက်စထရော များစေသလို ဆိုဒီယမ်ပါ၀င်မှုများလို့ သွေးပါတိုးစေပါတယ်။ တကယ်တော့ အာဟာာရရှုထောင့်အရဆိုရင် sausage အသားချောင်းဟာ ပရိုတင်း အသားဓာတ်လို့ မရှုမြင်ပါဘူး။ အဆီခဲလို့ပဲ ရှုမြင်ရတာပါ။ ဒီတော့ ကယ်လိုရီလည်း တအားများစေ၊ ၀ိတ်လည်းတက်စေ ဆိုးကျိုးတွေများလို့ လျှော့စေချင်ပါတယ်။ အခုစာဖတ်နေသူတွေအထဲ ထိုင်းရောက်မြန်မာတွေပါရင် ဒီမှာသတင်းစကားပါးချင်တာကတော့ “လုချင်းတွေ လျှော့စားပါ” လို့ 😃
.
၈။ စားမိတဲ့ ကိုလက်စထရောကို ပြန်ဖြည်ထုတ်ဖို့ နည်းလမ်းကောင်းတစ်ခု
သူကတော့ လက်ထိုးအန်တာ မဟုတ်ရပါဘူးနော်။ ကိုလက်စထရောတွေဟာ အမျှင်ဓာတ်တွေနဲ့တွဲကပ်ပြီး ၀မ်းထဲစွန့်ပစ်လို့ ရပါတယ်တဲ့။ ဒီတော့ fibre ပိုစားပေးပါ။ အသီးအရွက် အသီးအနှံတွေပေါ့။
.
၉။ တအားအလုပ်များနေတောင် နေ့တိုင်း ၁၀ မိနစ်ဖြစ်ဖြစ် အကြောလျှော့တာလို လေ့ကျင့်ခန်းမျိုး လွယ်တာလေးကစပြီး နေ့တိုင်းမပျက် လုပ်ပေးပါ။
…
…
ဒီတော့ (လိုင်းပေါ်က သတင်းအမှားတွေဖြစ်တဲ့) ကိုလက်စထရောက အစားထဲမှာပါပေမယ့် အသည်းကထုတ်နုတ်ခြေဖျက်ပေးလိုက်တာက ပိုများလို့ စားချင်တာစားလို့ရတယ်ဆိုတာ မမှန်ပါဘူး။
လူနေမှုစနစ်ကို ကောင်းမွန်အောင် စမတ်ကျကျပြောင်းလဲဖို့လိုပါတယ်။ အစားအစာကို တန်ဆေးလွန်ဘေး ချင့်ချိန်စားပါ။ ကိုလက်စထရော ပါ၀င်မှုများတဲ့ ပင်လယ်စာ၊ ကြက်ဥလိုမျိုးကျ အတန်အသင့်စားလို့ရပြီး ပြည့်၀ဆီများတဲ့ တုတ်ထိုး၊ လုချင်း၊ မူကထ၊ အသားချောင်း/လုံး၊ ၀က်သား၊ ၀က်ဆီ အမဲဆီ လျှော့ဖို့လိုပါတယ်။ အခြားပြည့်၀ဆီများလည်း လျှော့စားဖို့ လိုပါတယ်။
ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု ပုံမှန်လုပ်ပါ။ လိုအပ်ရင် ဆရာဝန်နဲ့တိုင်ပင်ပြီး statin ပုံမှန်သောက်ပါ။ အခြား ဖြည့်စွက်စာတွေကတော့ ကြော်ငြာတွေပဲဖြစ်နိုင်တာမို့ ဆေးမှန်သမျှ တယ်လီကျန်းမာမှာဖြစ်ဖြစ် ယုံကြည်ရတဲ့ဆရာ၀န်နဲ့ဖြစ်ဖြစ် တိုင်ပင်ပြီးတော့မှသောက်ပါလို့ အကြံပေးလိုက်ပါရစေ….။
အာဟာရဆရာဝန်တစ်ဦး
တယ်လီကျန်းမာ
Reference : 📚
Cholestrol content of foods – UCSF health. org
BDA- cholesterol
http:// acc. org / GMSCholesterol
..
..
❤️NUG, MOH တယ်လီကျန်းမာ၊ လူတိုင်းအတွက်ပါ ❤️
👉တယ်လီကျန်းမာတွင် ဆရာဝန်များနှင့် အွန်လိုင်းမှတစ်ဆင့် အခမဲ့ (အခမဲ့) တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ပါသည်။
*** ပိတ်ရက်မရှိပါ ***
ကြိုတင်ဘိုကင်ယူရန်အတွက် တယ်လီကျန်းမာ messenger ကို ဆက်သွယ်ပါ။
(နေ့စဥ် မနက် ၈ နာရီမှ ည ၁၀ နာရီအထိ)
…
…
👉 စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးရင်ဖွင့်လိုသူများအတွက်….
မိမိကိုယ်ကိုသေကြောင်းကြံစည်မှု လုံးဝမရှိစေရ
Zero Suicide Hotline သို့ ဆက်သွယ်ရန်
(မနက် (၈) နာရီမှ နေ့လယ် (၁၂) နာရီ
ညနေ (၆) နာရီမှ ည (၁၀) နာရီအတွင်း)
*** မိနစ်ပိုင်းအတွင်း စာမပြန်ပါက “ /start” ဆိုသည်ကို ထပ်မံနှိပ်ပေးရန် လိုအပ်ပါသည် ***
Ministry of Health,
National Unity Government.
