လူတိုင်းမှာ သူတို့ရဲ့ ပြင်ပသွင်ပြင်လက္ခဏာသာမကဘဲ စိတ်နေစိတ်ထား (Personality) တွေလည်း မတူကြပါဘူး။ အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့်တော့ Introvert (I) နဲ့ Extrovert (E) ဆိုပြီး နှစ်မျိုးရှိတယ်လို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။
တချို့က မွေးကတည်းက သူ့သဘာဝအတိုင်း Introvert သို့မဟုတ် Extrovert ဖြစ်နေပေမယ့်၊ တချို့ကတော့ ကြီးပြင်းလာပုံ၊ ပြုစုပျိုးထောင်ခံရပုံ (Nurturing & Parenting)၊ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ အတွေ့အကြုံတွေကြောင့် I မှ E သို့မဟုတ် E မှ I ကို ပြောင်းလဲသွားတတ်ပါတယ်။
__
Introvert (I) ဆိုတာ ဘယ်လိုပုံစံမျိုးလဲ။
I တွေက အိမ်တွင်း/အခန်းတွင်းမှာပဲ အနားယူ/အားပြန်ဖြည့်ရတာကို အားသန်ပါတယ်။ လူအများကြီးနဲ့ စကားပြောတာ၊ ပွဲလမ်းသဘင်သွားတာမျိုးထက် တစ်ယောက်တည်း စာအုပ်ဖတ်တာ၊ ကိုယ့်ဘာသာ စဉ်းစားတာ၊ ဒါမှမဟုတ်ရင် ကိုယ်အရမ်းရင်းနှီးတဲ့သူတစ်ဦးနှစ်ဦးနဲ့ စကားပြောတာမျိုးကို ပိုကြိုက်တယ်။ စကားပြောရင်လည်း နက်နက်နဲနဲ ပြောရတာကို သဘောကျတယ်။ မွေးရာပါ ဦးနှောက်ဖွဲ့စည်းပုံကြောင့် I တွေရှိသလို၊ တစ်ခါတလေ ပတ်ဝန်းကျင်ကြောင့်၊ မိဘတွေရဲ့ ပြုစုပျိုးထောင်မှုကြောင့်လည်း I ဖြစ်သွားတတ်ပါတယ်။ ဥပမာ- ငယ်ငယ်က တအားချုပ်ချယ်ခံရလို့ လူတွေနဲ့ မရောနှောတတ်ဘဲ ကိုယ့်ဘာသာနေတတ်တဲ့သူမျိုးပေါ့။
.
Extrovert (E) ဆိုတာက ဘယ်လိုပုံစံလဲ ။
E တွေကတော့ လူတွေကြားထဲမှာမှ အားအင်ပြည့်ပြီး တက်ကြွတတ်တဲ့သူတွေပါ။ လူအများကြီးနဲ့ ပေါင်းသင်းရတာ၊ ပွဲလမ်းသဘင်သွားရတာ၊ စကားပြောရတာကို သဘောကျတယ်။ အာရုံစိုက်မှုခံရတာကိုလည်း ပျော်တယ်။ တစ်ခါတလေ E အဖြစ်မွေးလာပေမယ့်လည်း မကောင်းတဲ့အတွေ့အကြုံတွေကြောင့်၊ ဒါမှမဟုတ် တခြားဖိအားတွေကြောင့် I ဆန်သွားတာမျိုးလည်း ရှိတတ်ပါတယ်။ ဥပမာ- လူအများကြီးနဲ့ပေါင်းပြီး အပြောအဆိုမှားခဲ့ဖူးလို့ နောက်ပိုင်း လူအများကြီးနဲ့ မပူးပေါင်းတော့ဘဲ ကိုယ့်ဘာသာနေတာမျိုးပေါ့။
.
Ambivert ဆိုတာကရော ဘယ်လိုလဲ။
အခုနောက်ပိုင်းမှာ Ambivert ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရတစ်ခု ထပ်ပေါ်လာတယ်။ ဒါကတော့ I လည်းမဟုတ်၊ E လုံးလုံးလည်း မဟုတ်ဘဲ အခြေအနေနဲ့ အချိန်အခါကိုလိုက်ပြီး I လိုလည်း နေတတ်သလို၊ E လိုလည်း နေတတ်တဲ့သူတွေပါ။ သူတို့က လိုအပ်ရင် လူအများကြားထဲ တက်ကြွစွာ ပါဝင်နိုင်သလို တစ်ယောက်တည်း အေးအေးဆေးဆေးနေရတာကိုလည်း နှစ်သက်ကြပါတယ်။ သူတို့က နှစ်ခုစလုံးရဲ့ အားသာချက်တွေကို ယူပြီး လိုက်လျောညီထွေ နေထိုင်နိုင်ကြတဲ့ လူအမျိုးအစားတွေပါ။
…
…
ဆိုတော့
ဘယ် Personality က ပိုကောင်းလဲ။
တကယ်တော့ ဘယ် personality ကမှ ကောင်းတယ်၊ ဆိုးတယ်ရယ်လို့ မရှိပါဘူး။ ကိုယ့် personality နဲ့ကိုယ် အားသာချက်၊ အားနည်းချက်တွေ ကိုယ်စီရှိကြတယ်။
*** I တွေရဲ့ အားသာချက်ကတော့ နက်နက်နဲနဲ စဉ်းစားတတ်တာ၊ သုံးသပ်တတ်တာ၊ အသေးစိတ်ကျတာတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တိတ်ဆိတ်အေးချမ်းတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ အလုပ်လုပ်ရတာကို သဘောကျပြီး အတွေးအခေါ်ပိုင်းမှာ ထူးချွန်ကြပါတယ်။
*** E တွေရဲ့ အားသာချက်ကတော့ လူမှုဆက်ဆံရေးကောင်းတာ၊ ခေါင်းဆောင်နိုင်စွမ်းရှိတာ၊ စွမ်းအင်တွေ ပြည့်ဝနေတတ်တာပါ။ အဖွဲ့အစည်းနဲ့ လုပ်ရတာကို သဘောကျပြီး လူတွေကို ဦးဆောင်ဖို့၊ လှုံ့ဆော်ဖို့မှာ ထူးချွန်ကြပါတယ်။
…
…
◾️Introvert တွေရဲ့ စိတ်ခံစားချက်
လူထူထပ်တဲ့နေရာမှာဆို စိတ်ညစ်လွယ်ပါတယ်။
လူနည်းနည်းနဲ့ လေးနက်တဲ့ စကားဝိုင်းတွေကို ပိုနှစ်သက်ပါတယ်။
.
◾️Extrovert တွေရဲ့ ခံစားချက်
တစ်ယောက်တည်းဖြစ်နေတာကြာရင် စိတ်ဓာတ်ကျတတ်တယ်။ လှုပ်ရှားမှုများတဲ့ အခြေအနေကို လိုလားပါတယ်။
.
“ ကိုယ်က ဘယ်လို personality မှန်းမသိဘူး” ဆိုရင်ရော။
တကယ်တော့ I နဲ့ E က မဲခွဲသလို ကန့်သတ်လို့ မရပါဘူး။ တစ်ခါတလေ I ဖြစ်နေပေမယ့် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် E လို့ ထင်နေတာမျိုးလည်း ရှိတတ်ကြပါတယ်။
ဒါကြောင့်…
- မေးခွန်းထုတ်ပါ
“ ကိုယ့်ရဲ့ တက်ကြွလန်းဆန်းမှုဟာ လူတွေကြားထဲမှာမှ ဖြစ်ပေါ်တတ်သလား၊ တစ်ယောက်တည်းနေရင်း အနားယူပြီး အားသစ်ပြန်မွေးရသလား” ဆိုတာကိုပေါ့။
.
- လက်တွေ့စမ်းကြည့်ပါ
တစ်ပတ်ကို ၃ ရက် လူသစ်တွေနဲ့ စကားစမြည်ပြောကြည့်ပါ။ ပျော်လား၊ ပင်ပန်းလား၊ စိတ်ညစ်လား၊ လန်းဆန်းတက်ကြွလား စသဖြင့်ပေါ့။
…
…
ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဘယ်လိုလူမျိုးလဲဆိုတာ သိဖို့က အရေးကြီးပါတယ်။ I ဖြစ်စေ E ဖြစ်စေ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ပိုနားလည်ပြီး ကိုယ့်ရဲ့ အားနည်းချက်တွေကို ပြင်ဆင်နိုင်ဖို့ပါပဲ။
ကျွန်မတို့ရဲ့ စိတ်ခံစားချက်တွေကလည်း personality ပေါ်မူတည်ပြီး ကွဲပြားနိုင်ပါတယ်။
I တွေက ကိုယ့်ခံစားချက်တွေကို ရင်ထဲမှာပဲ ထားတတ်ပြီး E တွေကတော့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ဖော်ပြတတ်ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒါတွေက လုံးဝ ပုံသေသတ်မှတ်ထားတဲ့ စည်းမျဉ်းတွေတော့ မဟုတ်ပါဘူး။
လူတိုင်းက ထူးခြားကြပြီး ကိုယ့်စိတ်ခံစားချက်တွေကို ကိုယ်စီ ကိုင်တွယ်ပုံချင်း မတူကြပါဘူး။
ကိုယ်က I ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ E ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဒါမှမဟုတ် Ambivert ပဲဖြစ်ဖြစ် ကိုယ့်ရဲ့စိတ်နေသဘောထားကို လက်ခံပြီး ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင်နေတတ်ဖို့၊ အားသာချက်ကို အသုံးချတတ်ဖို့က ပိုအရေးကြီးပါတယ်။ “ ငါက Introvert မို့လို့ လူမှုရေးညံ့တယ်” ဆိုပြီး စိတ်မညစ်ပါနဲ့။ ဒါဟာ သဘာဝတစ်ခုပါ။ လူတိုင်းမှာ ထူးခြားတဲ့ Personality ဆိုတာ ရှိပြီးသားပါ။
“ ကိုယ့်ရဲ့ Personality ဟာ ကိုယ့်ကို အားနည်းစေတဲ့ အရာမဟုတ်ဘဲ ကိုယ့်ရဲ့ထူးခြားမှုကို ဖော်ပြတဲ့ အမှတ်အသားတစ်ခုဆိုတာကို မမေ့ပါနဲ့” …….။
သင်၏စိတ်ကလေး ကျန်းမာစေဖို့
ဒေါက်တာမီ
..
..
❤️NUG, MOH တယ်လီကျန်းမာ၊ လူတိုင်းအတွက်ပါ ❤️
👉တယ်လီကျန်းမာတွင် ဆရာဝန်များနှင့် အွန်လိုင်းမှတစ်ဆင့် အခမဲ့ (အခမဲ့) တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ပါသည်။
*** ပိတ်ရက်မရှိပါ ***
ကြိုတင်ဘိုကင်ယူရန်အတွက် တယ်လီကျန်းမာ messenger ကို ဆက်သွယ်ပါ။
(နေ့စဥ် မနက် ၈ နာရီမှ ည ၁၀ နာရီအထိ)
…
…
👉 စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးရင်ဖွင့်လိုသူများအတွက်….
မိမိကိုယ်ကိုသေကြောင်းကြံစည်မှု လုံးဝမရှိစေရ
Zero Suicide Hotline သို့ ဆက်သွယ်ရန်
(မနက် (၈) နာရီမှ နေ့လယ် (၁၂) နာရီ
ညနေ (၆) နာရီမှ ည (၁၀) နာရီအတွင်း)
*** မိနစ်ပိုင်းအတွင်း စာမပြန်ပါက “ /start” ဆိုသည်ကို ထပ်မံနှိပ်ပေးရန် လိုအပ်ပါသည် ***
Ministry of Health,
National Unity Government.
