😴 အိပ်နေရင်း ထူးဆန်းတာတွေ လုပ်တတ်တဲ့ရောဂါ (Parasomnia) ဆိုတာ ဘာလဲ။
Parasomnia ဆိုတာ တကယ်တော့ အိပ်နေတဲ့အချိန် ဒါမှမဟုတ် အိပ်ရာက နိုးခါနီးအချိန်မျိုးမှာ ကိုယ်က မသိလိုက်ဘဲ ထူးဆန်းတဲ့ အပြုအမူတွေ လုပ်မိနေတာ ကို ဆိုလိုတာပါ။
ရိုးရိုးရှင်းရှင်းပြောရရင် ကိုယ့်ခန္ဓာကိုယ်က အိပ်နေပေမယ့် ဦးနှောက်ရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းက နိုးနေတဲ့အခါ နိုးနေတဲ့သူလိုမျိုး အသိစိတ်တစ်ဝက်နဲ့ လှုပ်ရှားနေတာမျိုးပေါ့။ ဒါဟာ အိပ်မပျော်တာ (Insomnia) လိုမျိုး မဟုတ်ဘဲ အိပ်နေတုန်း ဖြစ်လာတဲ့ “ အိပ်ခြင်းရဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး” လိုမျိုးပါပဲ။
.
ဘယ်လိုအပြုအမူတွေက Parasomnia လဲ။
လက်ရှိ ကျွန်မတို့ အများစု ကြုံတွေ့နေရတဲ့ စိတ်ဖိစီးမှုတွေနဲ့ တွဲပြီး ပြောပြရရင် စိတ်ဖိစီးမှု၊ ပင်ပန်းမှုတွေ များလေလေ ဒီလိုအဖြစ်အပျက်တွေ ပိုဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိလေလေပဲ။
- အိပ်နေရင်း လမ်းလျှောက်တာ
ညဘက် အိပ်ရာကထပြီး လျှောက်သွားတာ၊ တစ်ခုခုလုပ်တာ၊ ဒါပေမယ့် နိုးလာရင် ဘာတစ်ခုမှ မမှတ်မိတာမျိုး။ - အိပ်ရင်း ထအော်/ထငိုတာ
ရုတ်တရက် အိပ်ရာကထထိုင်ပြီး ကြောက်လန့်တကြား အော်ဟစ်တာ၊ ချွေးတွေထွက်၊ နှလုံးခုန်မြန်တာ။ ဒါပေမယ့် ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်ကို သတိမထားမိဘဲ နိုးလာရင်လည်း မမှတ်မိတာ စသဖြင့်။ - အိပ်မက်ဆိုး မကြာခဏမက်တာ
ကြောက်စရာကောင်းတဲ့ အိပ်မက်တွေကို ထပ်ခါတလဲလဲ မက်ပြီး နိုးလာတာ။ အိပ်မက်အကြောင်းအရာကိုလည်း တကယ်ကြုံခဲ့ရသလို ကောင်းကောင်း ပြန်မှတ်မိနေတတ်တာ။ - အိပ်မက်ထဲကအတိုင်း လှုပ်ရှားတာ
အိပ်မက်ထဲမှာ ရန်ဖြစ်တာ၊ ပြေးတာ၊ ကန်ကျောက်တာမျိုးတွေကို အပြင်မှာ တကယ်ထလုပ်မိတာမျိုး။ - ဘီလူးစီးတာလို့ လူသိများတဲ့ (Sleep Paralysis)
အိပ်ရာနိုးခါစ ဒါမှမဟုတ် အိပ်ခါနီးမှာ ကိုယ်တစ်ခုလုံး လှုပ်မရဘဲ အသက်ရှုရတာ ခက်ခဲ၊ တချို့ဆို တကယ်မရှိတဲ့ ပုံရိပ်ယောင်တွေပါ မြင်တတ်ကြပါတယ်။
…
…
ဘယ်သူတွေ ပိုဖြစ်တတ်လဲ။
ကလေးတွေမှာ အဖြစ်များပေမယ့် ကြီးလာရင်တော့ ပျောက်သွားတာ များပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လူကြီးတွေမှာလည်း ဒီလိုအချက်တွေရှိရင် ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများပါတယ် . . .
- စိုးရိမ်ပူပန်မှုနဲ့ စိတ်ဖိစီးမှုဒဏ် များနေသူများ (လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံက လူအများစု)
- အိပ်ချိန်မမှန်၊ အိပ်ရေးမဝတဲ့သူများ (ညဆိုင်း၊ အချိန်ဇယား မမှန်တဲ့ အလုပ်တွေ လုပ်ရသူများ)
- စိတ်ကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်သက်သော အခြေအနေများ
(စိတ်ဓာတ်ကျတာ၊ စိုးရိမ်စိတ်လွန်ကဲတာ၊ စိတ်ဒဏ်ရာရှိသူ) - အရက်၊ ဆေးလိပ်၊ မူးယစ်ဆေးဝါး တစ်ခုခု မှီဝဲသူများ
- အိပ်နေရင်း အသက်ရှုရပ်တဲ့ရောဂါ (Sleep Apnea) လိုမျိုး အခြား အိပ်စက်မှုဆိုင်ရာပြဿနာ ရှိသူများ
…
…
✅ Parasomnia ကို ဘယ်လို ထိန်းချုပ်မလဲ။
အဓိကကတော့ ကောင်းကောင်း အိပ်ရေးဝဝ အိပ်ဖို့နဲ့ စိတ်ဖိစီးမှုကို လျှော့ချဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
- လုံခြုံရေး အရင်ဆုံးစီမံပါ
အိပ်နေရင်း လမ်းလျှောက်တာမျိုး ဖြစ်တတ်ရင် ထိခိုက်လွယ်တဲ့ အရာတွေကို အခန်းထဲက ဖယ်ထားပါ။ ပြတင်းပေါက်၊ တံခါးတွေကို သေချာပိတ်ပြီး သော့ခတ်ထားပါ။
*အိပ်စက်ခြင်း အလေ့အကျင့် ကောင်းအောင်လုပ်ပါ (Sleep Hygiene)
နေ့တိုင်း အိပ်ချိန်၊ နိုးချိန်တစ်ခုကို ပုံမှန်သတ်မှတ်ပါ။ အိပ်ရာမဝင်ခင် ဖုန်း၊ တီဗီ၊ ကွန်ပျူတာတွေ လုံးဝ မသုံးပါနဲ့။ စာအုပ်ဖတ်တာ၊ သီချင်းဖွင့်တာမျိုးနဲ့ စိတ်ကို အနားပေးပါ။ ညနေပိုင်းမှာ ကော်ဖီ၊ လက်ဖက်ရည်၊ အရက် တွေ ရှောင်ပါ။
- စိတ်ဖိစီးမှု ဖြေလျှော့ပါ
မြန်မာလူမျိုးတွေအတွက် အကျွမ်းတဝင်ရှိတဲ့ တရားထိုင်ခြင်း ဒါမှမဟုတ် အသက်ရှုလေ့ကျင့်ခန်းကို နေ့စဉ် လုပ်ပေးပါ။ စိတ်ပူပန်စရာတွေကို အိပ်ရာမဝင်ခင် စဉ်းစားမနေဘဲ မနက်ကျမှ ဖြေရှင်းမယ်လို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပြောပြီး အိပ်စက်ပါ။
*လိုအပ်ပါက ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ပါ
ဒီလိုဖြစ်တာ မကြာခဏဆိုရင် ဒါမှမဟုတ် ကိုယ့်ရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝကို ထိခိုက်လာပြီဆိုရင် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်ပညာရှင် ဒါမှမဟုတ် စိတ်ကျန်းမာရေး ဆရာဝန်နဲ့ ပြသပါ။ တချို့အခြေအနေမှာ ဆေးသောက်ဖို့ လိုကောင်းလိုနိုင်ပါတယ်။
–
Parasomnia ဟာ ကြောက်စရာကောင်းတဲ့ ရှားပါးရောဂါကြီး မဟုတ်ဘဲ စိတ်ဖိစီးမှုနဲ့ အိပ်ရေးပျက်တာတွေရဲ့ အကျိုးဆက်တစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် ကိုယ့်ရဲ့အိပ်စက်အနားယူခြင်းနဲ့ စိတ်ကျန်းမာရေးကို အလေးပေး ဂရုစိုက်ခြင်းကသာ အကောင်းဆုံး ကာကွယ်ခြင်းနည်းလမ်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်ရှင်…..။
သင်၏စိတ်ကလေး ကျန်းမာစေဖို့
ဒေါက်တာမီ
..
..
❤️NUG, MOH တယ်လီကျန်းမာ၊ လူတိုင်းအတွက်ပါ ❤️
👉တယ်လီကျန်းမာတွင် ဆရာဝန်များနှင့် အွန်လိုင်းမှတစ်ဆင့် အခမဲ့ (အခမဲ့) တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ပါသည်။
*** ပိတ်ရက်မရှိပါ ***
ကြိုတင်ဘိုကင်ယူရန်အတွက် တယ်လီကျန်းမာ messenger ကို ဆက်သွယ်ပါ။
(နေ့စဥ် မနက် ၈ နာရီမှ ည ၁၀ နာရီအထိ)
…
…
👉 စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးရင်ဖွင့်လိုသူများအတွက်….
မိမိကိုယ်ကိုသေကြောင်းကြံစည်မှု လုံးဝမရှိစေရ
Zero Suicide Hotline သို့ ဆက်သွယ်ရန်
(မနက် (၈) နာရီမှ နေ့လယ် (၁၂) နာရီ
ညနေ (၆) နာရီမှ ည (၁၀) နာရီအတွင်း)
*** မိနစ်ပိုင်းအတွင်း စာမပြန်ပါက “ /start” ဆိုသည်ကို ထပ်မံနှိပ်ပေးရန် လိုအပ်ပါသည် ***
Ministry of Health,
National Unity Government.
