Cosmos

"ကော်ဖီမစ်စွဲနေပြီလား" သဘာဝကော်ဖီမှုန့်စစ်စစ်ထက်စာရင် ကော်ဖီမစ်ထုပ်တွေက ဈေးကွက်ထဲမှာ အတွေ့များ၊ ဈေးချိုသာတဲ့အပြင် ဖျော်သောက်ရလွယ်ကူတဲ့အတွက် ကော်ဖီချစ်သူအတော်များများ သောက်ဖြစ်ကြမယ် ထင်ပါတယ်နော်။ Instant Coffee ခေါ် ကော်မီမစ်တွေကလည်း သဘာဝကော်ဖီစေ့ကနေ ရရှိတာပါပဲ။ သဘာဝကော်ဖီအစစ်လိုပဲ ခန္ဓာကိုယ်ဇီဝဖြစ်စဉ်ကို အကျိုးပြုခြင်း၊ ဦးနှောက်ကို တိုးတက်စေခြင်း၊ အသည်းကျန်းမာရေးကို အထောက်အကူပြုခြင်း၊ စိတ်ဓာတ်တက်ကြွ လန်းဆန်းစေခြင်း စတဲ့ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးတွေ...

လေထုညစ်ညမ်းခြင်းက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ် ကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် ရာသီဥတုကို ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိတဲ့ အကြီးမားဆုံး ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး အန္တရာယ်တစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ လေထုသန့်ရှင်းဖို့၊ ကမ္ဘာကြီးအပူချိန်ကို လျှော့ချဖို့၊ ကျန်းမာတဲ့အနာဂတ် ဖန်တီးနိုင်ဖို့ အားလုံးပဲ သန့်ရှင်းသောလေကို ရှူရှိုက်နိုင်ဖို့ ကျွန်တော်တို့ လူသားအားလုံးမှာ တာဝန်ရှိပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ခုတစ်ပတ်မှာတော့...

အစားအသောက်ကို ကြောက်တဲ့ရောဂါ လူတိုင်း အစားအသောက် ကြိုက်ကြတယ်ဆိုပေမယ့် အချို့သူတွေကတော့ အစားအသောက်ဆို ကြောက်ကြပါသတဲ့။ ဘယ်လိုလူတွေလဲဆိုတော့ Cibophobia လို့ခေါ်တဲ့ “အစားအသောက်ကို ကြောက်တဲ့စိတ်ရောဂါ” ခံစားနေကြရသူတွေဖြစ်ပါတယ်။ Phobia ဆိုတာ အရာဝတ္ထုတစ်ခု (သို့) အခြေအနေတစ်ခုကို မခံမရပ်နိုင်အောင် တုန်လှုပ်သွားတဲ့အထိ အသက်ရှူရခက်ပြီး အာခေါင်တွေခြောက်တဲ့အထိ ကြောက်ရွံ့နေမိတတ်တဲ့ ရောဂါဖြစ်ပါတယ်။ Cibophobia...

ဒီတစ်ပတ်မှာတော့ လူနာတွေ အမေးများကြတဲ့ ဆီးချိုနို့မှုန့်နဲ့ အခြားဆက်စပ်အကြောင်းအရာလေးတွေကို ရှင်းပြသွားပါမယ်နော်။ လူနာတချို့ မေးကြပုံက ဒီလို... ဒီနို့မှုန့်ကို လိုင်းပေါ်မှာ ကြော်ငြာတာ တွေ့တယ်ပေါ့… သူများတွေ ၀ယ်သောက်တာလည်း ကောင်းတယ်ပြောတယ်။ အသိလူရင်းတွေတောင် နို့မှုန့်သောက်ပြီး ဆီးချိုဆေးမသောက်ဘဲ ဆီးချိုကျပြီး ကောင်းသွားတာဆိုပြီး... ဆီးချိုသွေးချိုသက်သာနိုး မျှော်လင့်ချက်လေးတွေနဲ့ပေါ့။ ကဲ….. ဆီးချိုသွေးချိုဆိုတဲ့အကြောင်းကတော့ မကြားချင်မှအဆုံး သိကြပြီးသားဆိုတော့ အသေးစိတ်မပြောလိုပေမယ့်...

ဆောင်းတွင်းရောက်လာပြီဆိုတာနဲ့ ထောပတ်သီးရာသီစပြီမို့ စျေးကွက်ထဲမှာ ထောပတ်သီး အမျိုးစုံ၊ အရွယ်အစားစုံ တွေ့လာရပါပြီ။ ထောပတ်သီးကို နည်းလမ်းမျိုးစုံနဲ့ အရသာရှိအောင် လုပ်စားလေ့ရှိကြတာမို့ ထောပတ်သီးရဲ့ အာဟာရအကျိုးပြုပုံကို အနည်းငယ် ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ ... ... ???? ပုံမှန်အရွယ်အစား ထောပတ်သီးတစ်လုံးမှာ * ကယ်လ်လိုရီ ၃၂၂ * ကာဗွန်ဟိုက်ဒရိတ် ၁၇ ဂရမ် (g) * ပရိုတင်းဓာတ်...

DVB အသံလွှင့်ဌာနမှ တင်ဆက်ပေးထားသော စစ်ကောင်စီ၏ ဆေးဝါးထိန်းချုပ်မှုကြောင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးအရေးပေါ်အခြေ‌အနေ ရောက်သွားနိုင်ခြင်းအ‌ေကြာင်း အင်တာဗျူးတွင် တယ်လီကျန်းမာ (အခမဲ့အွန်လိုင်းဆေးခန်း)၏ Telered clinic မှ ခုလို ပါ၀င်ဆွေးနွေးထားပါတယ်... Ministry of Health, National Unity Government. https://youtu.be/VFTBqnKZ_wU?si=Z14FJNwPnsLEX00Z

ဆေးတွေအကြောင်းပြောပြီးတဲ့အခါ “P” လေးတွေအကြောင်း ဆက်ပြောမယ်နော်။ ပီလေးတွေဆိုလို့ တိုင်းပြည်အတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေတဲ့ ဟီးရိုး ပီလေးတွေတော့ မဟုတ်ဘူး။ ကိုယ့်ခန္ဓာကိုယ်ထဲ HIV ပိုး မရောက်အောင် တန်ပြန်ကာကွယ်ပေးမယ့် ပီလေးတွေ အကြောင်းပါ။ သူတို့ကတော့ “PEP - ပီအီးပီ (ပက်)”, “PrEP -...

ရှေ့ရက်တွေမှာ ဥပမာတွေ ရှုပ်ယှက်ခတ်အောင် ပေးပြီး စီဒီဖိုးတွေ ဘိုင်ရယ်လုတ် (viral load) တွေ ပြောထားပြီးပြီဆိုတော့ ဒီနေ့တော့ အေအာတီဆေးလေးတွေဘက် နည်းနည်းသွားမယ်နော်။ အေအာတီဆိုလို့ လျှာလိပ်အောင် အသံထွက်ရတဲ့ ဆေးတွေဆိုပြီး မလန့်သွားပါနဲ့… အဲဒါတွေ အသေးစိတ် မပြောပါဘူး ခေါင်းရှုပ်သွားမှာစိုးလို့။ဒါပေမယ့် ယေဘုယျတော့ ပြောပြချင်တယ်။...